Tradycja pieśni żałobnych
Tradycyjnie na polskich wsiach uroczystość pogrzebowa łączyła całą społeczność. Ciało zmarłego znajdowało się w domu rodzinnym, gdzie bliscy i sąsiedzi żegnali się oraz wspierali najbliższych. Często w pochówku brali udział śpiewacy, którzy wykonywali tradycyjne pieśni żałobne. Utwory żegnające zmarłych sięgają wielu lat wstecz. Możemy wyróżnić wśród nich treny. Jest to utwór poetycki, który miał charakter żałobny. W Grecji nazywano je pieśniami lamentacyjnymi. Miały charakter smutny i oddawały żal i tęsknotę za osobą zmarłą.
Do znanych trenów należą Treny Jana Kochanowskiego, które zostały stworzone w 1580 roku. Autor wyrażał swój smutek po odejściu córki – Urszulki. W starożytnym Rzymie tradycyjną pieśnią pogrzebową była Nenia. To utwory wykonywane podczas pogrzebu oraz stypy. Pieśni śpiewała rodzina zmarłego bądź płaczki, które były wynajmowane w celu opłakiwania zmarłego.
Pieśni pogrzebowe w różnych kulturach
W Grecji tradycyjną pieśnią żałobną była elegia. Miała ona charakter refleksyjny i często nawiązywała do tematyki przemijania. W Rzymie były to wspomniane wyżej Nenie. W kulturze afrykańskiej, podczas ceremonii pożegnalnej, wykonywane są wesołe piosenki pogrzebowe oraz ludowe tańce. Coraz częściej możemy spotkać taki rodzaj świętowania w Stanach Zjednoczonych, wśród czarnoskórych Amerykanów. Wśród ludności afroamerykańskiej, często spotykamy muzykę gospel.
Przemijanie, żałoba, przeżywanie straty
Przemijanie jest naturalnym zjawiskiem, z jakim wiąże się życie. Wraz z upływem lat coraz bardziej zbliżamy się do śmierci. Często dochodzi do refleksji na temat nieuchronnego upływu czasu oraz starzenia się. Po odejściu bliskiej osoby przeżywamy żałobę. Pogrążamy się w smutku i cierpieniu. Jest to naturalna reakcja na śmierć. Każdy z nas w inny sposób przeżywa stratę. Jednak należy pamiętać, że będąc w żałobie, przechodzimy przez różne etapy jak: szok, tęsknota, bunt, rozpacz oraz na samym końcu akceptacja. Długość przeżywania straty ma też związek z relacjami, jakie mieliśmy ze zmarłym.
Przeczytaj także: Cytaty o śmierci
Popularne pieśni żałobne
Pieśni za zmarłych odzwierciedlają nasz smutek i tęsknotę. Wśród popularnych kościelnych pieśni pogrzebowych możemy wyróżnić:
- Dobry Jezu a nasz Panie – krótka pieśń, która jest modlitwą proszącą o wieczny spoczynek dla zmarłych.
- Barbaro święta, perło Jezusowa – pieśń, która miała pomóc w dobrej śmierci.
- Przez czyśćcowe upalenia – prośba o przyjęcie zmarłego do nieba.
Do współczesnych pieśni pogrzebowych możemy zaliczyć najczęściej wykonywane utwory, którymi są:
- Anielski orszak — to pieśń żałobna, która opowiada o odejściu zmarłego do nieba. Znajduje się tam również prośba o zbawienie zmarłego.
- Ave Maria – pieśń w języku łacińskim, która ma w sobie fragment modlitwy Zdrowaś Maryjo.
- Bądź mi litościw – pieśń, która zawiera prośbę do Boga o jego miłosierdzie.